Nebulizacja to jeden z najskuteczniejszych sposobów na podanie pacjentowi leku wziewnego, stosowanego w terapii np. astmy, POChP oraz częstych infekcji zatok lub dolnych dróg oddechowych. Jest to bardzo prosta w wykonaniu czynność, jednak warto pamiętać o kilku zasadach, które przyczyniają się do zwiększenia wydajności, a tym samym skuteczności inhalacji. Ważne jest również to, aby przed nebulizacją zapoznać się z instrukcją użytkowania inhalatora.
Czynności wykonywane przed nebulizacją
Przed rozpoczęciem inhalacji należy upewnić się, czy wszystkie części inhalatora są czyste i nieuszkodzone oraz czy lek, który zamierzamy inhalować, posiada temperaturę pokojową (lek powinien być otwarty bezpośrednio przed użyciem). Należy również upewnić się, jaką objętość leku wlać do pojemnika nebulizatora i czy lek należy rozcieńczyć roztworem soli fizjologicznej.
Następnie należy zaplanować, w jakiej kolejności podawać leki w nebulizacji (jeśli mamy do podania kilka różnych preparatów). Zawsze w pierwszej kolejności należy podać lek rozszerzający oskrzela (np. bromek ipratropium, fenoterol, salbutamol), a następnie po 15 minutach od zakończonej inhalacji stosuje się leki przeciwzapalne (steroidy) lub mukolityki (ambroksol). Czasem jednak zdarza się, że osoba, której podajemy leki, wykazuje trudności w cierpliwym oczekiwaniu na zakończenie inhalacji (najczęściej do tej grupy zaliczane są dzieci), wówczas leki rozszerzające oskrzela i steroidy można podać jednocześnie.Warto pamiętać, aby nie łączyć steroidów z ambroksolem ani w jednej nebulizacji nie stosować leków z tej samej grupy. Istotne jest również to, aby leków mukolitycznych nie podawać na noc, gdyż wywołany przez nie kaszel może spowodować problemy z zaśnięciem lub wybudzanie.
Ważny jest również dobór odpowiedniej końcówki do inhalatora (ustnik, maska, końcówka do nosa). Jeśli nebulizacja ma być prowadzona u niemowląt, dzieci do 5 roku życia lub osób starszych, które mają problem z kontrolowaniem wdechu i wydechu, zaleca się wykorzystanie maski (ma ona obejmować usta i nos oraz ściśle przylegać do twarzy).W pozostałych przypadkach najlepszym wyborem będzie nebulizacja przez ustnik, który należy umieścić między zębami i objąć ściśle ustami. W przypadku nebulizacji wykonywanej w terapii stanów zapalnych zatok, wykorzystuje się końcówkę do nosa.
Czynności wykonywane w czasie trwania nebulizacji
Podczas nebulizacji ważne jest to, aby wykonywać ją w pozycji siedzącej, a inhalator umieścić na płaskiej i stabilnej powierzchni przed sobą. Należy też pamiętać o prawidłowym oddychaniu przez usta (pomijając inhalacje zatok). Skuteczność inhalacji jest tym większa, im wolniejszy i głębszy jest wdech, a szybszy wydech, przy czym zaleca się kilkusekundowe wstrzymanie powietrza podczas szczytu wdechu. Najczęściej czas nebulizacji wynosi 10-15 minut, w zależności od objętości użytego leku; zbyt krótkie inhalacje nie pozwalają na osiągnięcie oczekiwanego stężenia leku w oskrzelach.
Należy pamiętać, że w przypadku niemowląt nebulizacja nie powinna być wykonywana podczas snu lub w czasie płaczu (jest wówczas mało skuteczna).
Nebulizację prowadzi się do momentu, w którym inhalator wytwarza mgiełkę.
Czynności wykonywane po zakończeniu nebulizacji
Po zakończonej inhalacji należy umyć w ciepłej wodzie wszystkie wymienne elementy inhalatora zgodnie z zaleceniami producenta. Jeśli lekiem inhalowanym był steryd, należy wypłukać jamę ustną, aby zapobiec rozwojowi infekcji grzybiczych (jeśli zamiast ustnika stosowana była maska, należy umyć wodą całą twarz). Po nebulizacji mukolitykami można zastosować oklepywanie pacjenta, aby ułatwić odkrztuszenie wydzieliny z oskrzeli.
Należy również mieć na uwadze to, aby do nebulizacji stosować jedynie preparaty do tego przeznaczone (np. olejki eteryczne lub napary roślinne zastosowane do nebulizacji mogłyby spowodować skurcz oskrzeli).
